چرا بارندگی های مازندران به سیل منجر می شود؟
حیوان خانگی بگیر: كارشناس مطالعات اداره كل هواشناسی مازندران در تشریح این پرسش كه چرا بارندگی های مازندران منجر به وقوع سیل می شود، اظهار داشت: دخالت های انسانی، تغییر اقلیم، تهی شدن پوشش گیاهی در ارتفاعات، سست شدن خاك و ساخت و سازهای غیرمجاز در كنار سایر عوامل، دلیل اصلی وقوع سیل سپس بارندگی به میزان زیاد، در مازندران است.
آزیتا امیری در گفت و گو با ایسنا با اشاره به اینكه چرا بارندگی های مازندران منجر به وقوع سیل می شود، اظهار نمود: مازندران به علت ماهیت توپوگرافی خود همواره در مقابل بروز سیل لطمه پذیر بوده است همین طور بیشتر از 75 درصد از زمین های استان دارای شیب بیشتر از 10 درصد و حدود 40 درصد دارای شیب بالای 50 درصد است یعنی سطح زمین های پست و جلگه ای استان كه حدود 23 درصد از زمین های آن را شامل می شود، پایین است.
وی با اشاره به اینكه آب حاصل از بارندگی با سرعت نسبتا بالایی از ارتفاعات به سمت جلگه سرازیر می شود، اشاره كرد: به علت اینكه سطح زمین در بعضی مناطق جلگه ای پایین تر از سطح دریا است بدین سبب حجم آب اضافی حاصل از سیلاب ها به سختی به دریا تخلیه می شود و مدت زمان بیشتری در این مناطق پست باقی می ماند.
كارشناس مطالعات اداره كل هواشناسی مازندران اظهار داشت: از نظر وضعیت زمین شناسی و جنس خاك باید اظهار داشت كه جنس حدود 44 درصد از اراضی مازندران از خاك سست تشكیل شده كه نسبت به فرسایش و لغزش لطمه پذیری زیادی دارد.
دخالت انسان و تغییر اقلیم؛ دو عامل مهم بروز سیل در مازندران
امیری با اشاره به اینكه تعداد وقوع پدیده سیل در سال های اخیر در كشور و استان مازندران رو به افزایش است، اشاره كرد: این امر نه تنها از دخالت های ناشیانه انسان نشأت می گیرد بلكه شرایط تغییر اقلیم باز خارج از محدوده دخالت بشری به افزایش این پدیده دامن می زند كه وقوع بارش های سیل آسا و بی سابقه همچون نتایج آن است.
وی افزود: هیئت بین الدول تغییر اقلیم سال ها است كه در مورد افزایش خطر وقوع خشكسالی و سیل بعنوان نتایج تغییر اقلیم آگهی داده و می دهد واین هشدارها به این علت است كه كشورهای تحت تأثیر، تدابیر خاصی را جهت انطباق با وضعیت اقلیمی جدید اتخاذ كنند؛ همچون اقدامات انجام شده دراین زمینه تصویب توافق نامه پاریس در سال 2015 است كه طی آن 195 كشور همچون ایران كه از كشورهای لطمه پذیر در مقابل نتایج تغییر اقلیم است در آن حضور دارند.
حاشیه های رودخانه را دریابید!
كارشناس مطالعات اداره كل هواشناسی مازندران در ادامه به دخالت های انسانی در سال های اخیر كه منجر به افزایش لطمه پذیری استان مازندران در مقابل بارندگی های سنگین شده است، اشاره و اظهار نمود: ساخت و ساز غیرمجاز و یا با مجوزهای بدون مطالعه دقیق در حاشیه رودخانه ها یكی از مهم ترین دلیلهای بروز خرابی های ویرانگر به هنگام طغیان رودخانه ها است، در واقع رودخانه ها باید برای مواقعی كه دبی یا حجم آب افزایش می یابد فضای كافی جهت هدایت آب اضافی در اختیار داشته باشند.
امیری اضافه كرد: لایروبی نامناسب رودخانه ها باز گنجایش بستر آنها را می كاهد و در بارندگی های شدید قدرت هدایت آب را كاهش داده و منجر به ایجاد مسیرهای فرعی از رودخانه و تخریب اراضی همجوار می شود.
وی با اشاره به اینكه برمبنای مدیریت سیلاب های شهری، علاوه بر لایروبی رودخانه ها، باید بعضی از مناطق در راه كه ریسك ایجاد مسیر فرعی و تخریب زمین های مجاور را دارند توسط سازه هایی مانند دیواره های سیل بند مقاوم سازی شوند، اشاره كرد: دست اندازی و تجاوز به منابع طبیعی مازندران همچون چرای بی رویه دام بیشتر از ظرفیت مراتع بالادست موجب از بین رفتن پوشش گیاهی مراتع می شود.
امیری اضافه كرد: در واقع پوشش گیاهی این مراتع باید مانند سدی در مقابل جاری شدن آب باران عمل كند و مانع از وقوع سیل، فرسایش خاك و رانش زمین شود كه در سال های اخیر به شدت مورد بی توجهی دامداران قرار گرفته است.
جنگل و نقش حیاتی آنها در جلوگیری از وقوع سیل
كارشناس مطالعات اداره كل هواشناسی مازندران تصریح كرد: در دامنه ها باز تجاوز به حریم جنگل و تبدیل منابع طبیعی به زمین های كشاورزی و حتی ویلا سازی ها، مقاومت اراضی را در مقابل بروز سیل ها به شدت افزایش داده است و بازدید میدانی از مناطق سیل زده نشان داده است در مناطقی كه بافت جنگلی هنوز تخریب نشده سیلاب كمتر است و بیشتر آب بارشی به تدریج جذب زمین می شود.
امیری اشاره كرد: افزایش جمعیت شهرنشین، نوع شهرسازی و افزایش جاده سازی و آسفالت معابر باز نفوذپذیری زمین را در مقابل بارندگی ها به شدت می كاهد و منجر به جاری شدن روانآب می شود.
وی اشاره كرد: با عنایت به نتایج تغییر اقلیم و تغییر الگوی بارش و افزایش خطر بارندگی های یك روزه با شدت بالا در زمان كوتاه كه فرصت كافی برای جذب آب توسط زمین ایجاد نمی كند، دوره بازگشت وقوع سیل در منطقه كوتاه تر شده و فراوانی بروز سیل ها افزایش یافته است كه این مسئله باید در فاز مطالعاتی راه اندازی پل ها و سایر سازه ها مورد توجه قرار گیرد.
تشریح عوامل وقوع سیل در ارتفاعات
وی افزود: وجود دوره های طولانی خشكسالی و كم بارشی در مناطق كوهستانی استان منجر به خشك شدن خاك این نواحی شده است و همراه با سایر عوامل همچون كاهش پوشش گیاهی منجر به سست شدن خاك و عدم مقاومت آن در مقابل بارندگی ها می شود كه احتمال بروز سیل و رانش زمین را زیاد می كند.
كارشناس مطالعات اداره كل هواشناسی مازندران در ادامه اظهار نمود: راه اندازی سدهای مختلف در استان همچون اقداماتی است كه تا حدودی از شدت این مشكلات كاسته چونكه بارندگی های شدید به جای سرازیر شدن به سمت جلگه، در پس این سدها ذخیره می شوند تا در فصل گرم مورد استفاده قرار گیرند. بعنوان مثال اگر سد شهید رجایی نبود، به هنگام بارندگی های بسیار شدید، شهر ساری زیر آب می رفت و یا سد البرز كه بعنوان محافظی از وقوع سیل در بابل جلوگیری می كند.
لزوم تمهیدات گسترده و اجرایی برای انطباق با تغییرات اقلیمی
امیری تصریح كرد: انطباق با وضعیت جدید اقلیمی نیاز به تمهیدات گسترده ای دارد كه با تدوین برنامه ای طولانی مدت و تصویب قوانینی منطبق با تغییرات اقلیمی منطقه قابل اجرا می باشد و ضمانت اجرایی محكمی را باز طلب می كند.
وی اظهار داشت: برای پیشگیری از دست اندازی ساكنان منطقه به منابع طبیعی همچون كشاورزان، دامداران، دلالان چوب و عاملان معاملات ملكی غیرمجاز باید اشتغالزایی و افزایش امكانات امرار معاش مردم به روش های سالم و دوست دار طبیعت مد نظر مسئولان و تصمیم سازان جامعه قرار گیرد، در غیر این صورت افزایش نیاز مالی و مشكلات معیشتی مردم هر روز تخریب بیشتر محیط زیست و منابع طبیعی را به دنبال خواهد داشت و متأسفانه در سال های آینده شاهد ویرانگری های بیشتری از جانب این طبیعت دست كاری شده خواهیم بود.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب